Beethovens Vierde pianoconcert barst van de dramatiek. De Franse pianovirtuoos Alexandre Kantorow weet dat als geen ander naar voren te brengen. Richard Strauss’ Metamorphosen, gecomponeerd na het bombardement van Dresden, is zijn meest persoonlijke, uiterst aangrijpende muziek.
Pianovirtuoos Alexandre Kantorow
Beethovens Vierde pianoconcert blinkt uit in frisse helderheid en serene rust, maar bevat ook een enorme dosis dramatiek. Dat verklaart de bijnaam ‘Orpheus’, naar de Griekse held die de zwaarste beproevingen in de onderwereld doorstond, om zijn geliefde terug te halen uit de dood, alleen om haar onmiddellijk weer te verliezen. De Franse pianist Alexandre Kantorow werd door Gramophone omschreven als ‘een vuurspuwende virtuoos met een poëtische charme’. En dat is precies wat deze muziek van Beethoven nodig heeft. Later dit seizoen zal Kantorow ook optreden met het Nederlands Philharmonisch Orkest.
Beethovens Vierde in een programma over vraag en antwoord
‘Mijn volgende opera zal voor harpjes georkestreerd worden’, zij Richard Strauss na de première van zijn vijftiende opera Capriccio; hij ging met pensioen. Maar hij kwam erop terug na het bombardement op Dresden in ‘45 en schreef Metamorphosen voor 23 strijkers met elk een eigen partij, als een ‘In Memoriam’ voor de Duitse muziek uit vervlogen tijden. Straus nam de treurmars uit Beethovens Derde symfonie als uitgangspunt voor zijn aangrijpende, zeer persoonlijke muziek. Mozart schreef zijn Maurerische Trauermusik voor de begrafenis van twee medevrijmetselaars. De muziek is inderdaad treurig, maar ook uiterst hoopvol.
Het Miserere van Allegri is een religieus koorwerk waarin – net als in de Metamorphosen – contrasterende stemmen met elkaar in gesprek gaan (contrapuntmuziek). In dit geval zijn dat blazers, in een arrangement van Max Knigge. Kortom, het concert wordt een theatrale ervaring: van het contrapuntische vraag en antwoord van de blazers die bij Allegri in een cirkel om het publiek heen staan, tot Orpheus’ wanhopige vraag aan Euridice bij Beethoven.
